دسته ها
آخرین مطالب
مطالب ISO 22000
- متن فارسی استاندارد HACCP
- تهیه و نگارش طرح HACCP
- اصول HACCP و دستورالعمل های کاربردی
- مراحل پیاده سازی استاندارد HACCP
- OPRP چیست و چه تفاوتی با CCP و PRP دارد
- اخذ گواهینامه IFS food
- اخذ گواهینامه BRC
- اخذ گواهینامه GMP
- گواهینامه HALAL (حلال)
- گواهینامه ایزو صنایع غذایی
- اخذ گواهینامه محصولات کشاورزی
- استاندارد FSSC 22000
- استاندارد SFBB
تفاوت بین ایزو 22000 و استاندارد HACCP چیست؟
تفاوت بین ایزو 22000 و استاندارد HACCP چیست؟ ایزو 22000 برای ارزیابی تمام استانداردهای ایمنی مواد غذایی شناسایی شده نیاز به تجزیه و تحلیل ریسک دارد. HACCP از ایده سنتی اقدامات کنترلی استفاده می کند که به دو گروه تقسیم می شوند. پیش نیازها و اقدامات اعمال شده در نقاط کنترل بحرانی.
استاندارد ایزو 22000، یک استاندارد بین المللی که توسط سازمان بین المللی استاندارد (ISO) ایجاد شده است، و Hazard Analysis and Critical Control Point System که اختصاراً HACCP به معنای (تجزیه و تحلیل خطر و سیستم نقطه کنترل بحرانی) هر دو نقش اساسی در تضمین ایمنی مواد غذایی دارند. این سیستم‌ها اجزای ضروری برای کسب‌وکارهایی هستند که در صنایع غذایی فعالیت می‌کنند و هدف آنها جلوگیری از ایجاد خطر در ایمنی مواد غذایی است.
بیشتر بخوانید: اصول مهم HACCP و دستورالعمل های کاربردی آن چیست؟
اما تفاوت بین ایزو 22000 و استاندارد HACCP به شرح زیر است:
HACCP یک رویکرد سیستماتیک است که خطرات احتمالی در فرآیند تولید مواد غذایی را شناسایی، ارزیابی و کنترل می کند. این یک روش پیشگیرانه است که برای جلوگیری از خطرات به جای واکنش به آنها طراحی شده است. از سوی دیگر، ISO 22000 یک استاندارد بین المللی جامع است که به طور خاص برای محافظت از یکپارچگی زنجیره غذایی جهانی ایجاد شده است. این چارچوبی برای اجرای یک سیستم مدیریت ایمنی غذا (FSMS) موثر برای رسیدگی به خطرات و افزایش ایمنی کلی مواد غذایی فراهم می کند.
در این مقاله، ما به تمایزات بین HACCP و ISO 22000 می پردازیم و سهم منحصر به فرد آنها را در صنایع غذایی روشن می کنیم. شرکت هوداک سیستم فرتاک به عنوان مرکز مشاوره و اخذ گواهینامه ISO مستقر در تهران و دارای نمایندگی در اصفهان متعهد به ارتقای آگاهی در مورد این استانداردها و کمک به کسب و کارها در پیاده سازی سیستم های قوی برای ایمنی و مدیریت مواد غذایی مطابق با استانداردهای ISO است.
در ابتدا می پردازیم به تعریف استاندارد HACCP و تعریف استاندارد ایزو 22000 (FSMS) سپس تفاوت بین ایزو 22000 و استاندارد HACCP.
تعریف HACCP چیست؟
Hazard Analysis Critical Control Point “نقطه کنترل بحرانی تجزیه و تحلیل خطر”، که معمولا به عنوان HACCP شناخته می شود، در دهه 1960 به عنوان یک سیستم مدیریت ایمنی مواد غذایی ایجاد شد که توسط دانشمندان ناسا توسعه یافت. هدف اصلی آن اطمینان از تولید مواد غذایی بی عیب و نقص و بدون خطر برای فضانوردان بود. در طول سه دهه گذشته، HACCP به ابزاری حیاتی تبدیل شده است که توسط صنایع غذایی مختلف برای مدیریت و کاهش خطرات مرتبط با خطرات بالقوه ای که می تواند ایمنی مواد غذایی را به خطر بیندازد، به کار گرفته شده است.
HACCP که در ابتدا برای اکتشاف فضا طراحی شد، از منشأ هوافضا فراتر رفته و در بخش‌های مختلف کاربرد پیدا کرده است. این امر به ویژه برای مشاغل مرتبط با زنجیره غذایی، از کافه‌های دنج و آشپزخانه‌های خانگی تا کارخانه‌های تولید مواد غذایی گسترده، مرتبط است. اصول اساسی HACCP را می توان متناسب با نیازها و مقیاس خاص هر نهاد در صنعت غذا تنظیم کرد.
پذیرش و استفاده جهانی HACCP بر اثربخشی آن در ارتقای استانداردهای ایمنی مواد غذایی تاکید دارد. این سیستم به بخشی جدایی ناپذیر از الزامات قانونی برای صنایع غذایی در کشورهای متعددی که در قاره‌های مختلف قرار دارند تبدیل شده است. ارتباط جهانی آن بیانگر سازگاری و کاربرد آن در زمینه های مختلف فرهنگی و عملیاتی است.
روش اصلی HACCP شامل تجزیه و تحلیل سیستماتیک از خطرات بالقوه، نقاط کنترل بحرانی، و اقدامات برای پیشگیری و مدیریت خطرات در سراسر فرآیند تولید مواد غذایی است. این بر رویکردی فعالانه با هدف شناسایی و رسیدگی به خطرات قبل از به خطر انداختن ایمنی محصول نهایی غذایی تاکید دارد. این در تضاد با اقدامات واکنشی است که به مسائل پس از وقوع آنها رسیدگی می کند.
صرف‌نظر از مقیاس عملیات، کسب‌وکارها در صنایع غذایی ارزش اجرای HACCP را تشخیص می‌دهند. از کافه‌های مقیاس کوچک گرفته تا کارخانه‌های تولید مواد غذایی در مقیاس بزرگ، این سیستم چارچوبی ساختاریافته برای تضمین ایمنی محصولات غذایی فراهم می‌کند. سازگاری آن به کسب و کارها اجازه می دهد تا پیاده سازی را با نیازهای خاص خود تطبیق دهند و از یک رویکرد سفارشی که با فرآیندها و ریسک های فردی همسو است اطمینان حاصل کنند.
7 اصل مهم استاندارد HACCP شامل:
- تجزیه و تحلیل خطر
- شناسایی نقاط کنترل بحرانی
- ایجاد محدودیت های کنترل
- نظارت
- اقدام اصلاحی
- تایید، و
- ثبت
بیشتر بخوانید: متن فارسی استاندارد HACCP.
تعریف استاندارد ایزو 22000
ظهور استاندارد ایزو 22000، تقریباً دو دهه پیش، لحظه ای مهم در حوزه ایمنی مواد غذایی را رقم زد. در طول این دوره، استانداردهای متعددی در سازمان‌های خصوصی و ملی مختلف در سرتاسر جهان گسترش یافته بود که منجر به چشم‌انداز پیچیده‌ای در پروتکل‌های ایمنی مواد غذایی شد. این پیچیدگی با ابداع کدهای داخلی خود برای تامین کنندگان ممیزی توسط شرکت ها تشدید شد. فقدان معیارهای استاندارد در این ممیزی های متنوع چالش بزرگی را برای تامین کنندگانی که در تلاش برای برآورده کردن الزامات جهانی هستند ایجاد کرد.
سازمان بین المللی استاندارد (ISO) با درک نیاز به انسجام و استانداردسازی در شیوه های ایمنی مواد غذایی، اقدام قاطعی انجام داد. ابتکار آنها با هدف ایجاد یک استاندارد جهانی قابل اجرا برای سیستم‌های مدیریت ایمنی مواد غذایی (FSMS) منجر به توسعه استاندارد ایزو 22000 شد. این استاندارد قابل ممیزی به سرعت مورد پذیرش گسترده سازمان‌ها در سطح جهانی قرار گرفت.
در اصل، ISO 22000 به عنوان یک نیروی متحد کننده ظاهر شد و به چالش های ناشی از استانداردهای متفاوت و معیارهای متنوع در چشم انداز ایمنی مواد غذایی پرداخت. پذیرش آن توسط سازمان‌های سراسر جهان نشان‌دهنده اثربخشی آن در ارائه مسیری شفاف و استاندارد برای تضمین ایمنی محصولات غذایی در کل زنجیره تامین است.
اخذ گواهینامه ایزو 22000 نشان دهنده یک رویکرد جامع برای اطمینان از ایمنی محصولات غذایی است که از اطمینان صرف خوراکی پیشی می گیرد. این حوزه دامنه خود را به استانداردسازی شیوه های مدیریتی گسترش می دهد و آنها را با اصول تولید، جابجایی و آماده سازی غذای ایمن همسو می کند. در هسته خود، ISO 22000 رعایت استانداردهای HACCP را الزامی می کند و شرکت ها را ملزم می کند تا تمرکز اختصاصی بر ایمنی مواد غذایی را در تیم های مدیریتی خود ایجاد کنند.
بیشتر بخوانید: مراحل پیاده سازی الزامات استاندارد HACCP چیست؟
طبق سیستم مدیریت ایمنی مواد غذایی استاندارد ایزو 22000 – اصول FSMS وجود دارد که رایج ترین آنها برای ایمنی مواد غذایی هستند: ارتباطات تعاملی، مدیریت سیستم، برنامه های پیش نیاز، تجزیه و تحلیل خطر و نقطه کنترل بحرانی. اما در کنار اصل FSMS، اگر بتوانیم اصول QMS را به FSMS خود وارد کنیم، بسیاری به ارزش سازمان می افزایند. این اصول عبارتند از:
1. مشتری مداری
محوریت ISO 22000 اصل مشتری مداری است. تیم مدیریت وظیفه دارد رفاه و سلامت مصرف کنندگان را در اولویت قرار دهد. این رویکرد مشتری محور بر تعهد به ارائه محصولات غذایی ایمن و با کیفیت بالا که انتظارات مصرف کننده را برآورده می کند یا فراتر می رود، تأکید می کند.
2. رهبری
برای دستیابی به گواهینامه ISO 22000، یک شرکت باید رهبری قدرتمندی را به نمایش بگذارد که هدف آن موفقیت پایدار است. رهبری در بخش‌های مختلف کسب‌وکار باید در یک هدف منحصر به فرد و در جهت اهداف مشترک کار کند. این همسویی یک رویکرد منسجم و موثر برای مدیریت ایمنی مواد غذایی در سازمان را تضمین می کند.
3. پرسنل
کارگران ماهر و خوب آموزش دیده برای انطباق با ISO 22000 بسیار مهم هستند. اصل تعامل بر اهمیت داشتن نیروی کار و ذینفعان مجهز به دانش و ذهنیت لازم و همسو با تیم های رهبری و مدیریت تاکید می کند. این همسویی تعهد جمعی برای ایمن نگه داشتن محصولات برای مصرف عمومی را تضمین می کند.
4. رویکرد فرآیند
مدیران ملزم به اتخاذ رویکردی سیستماتیک برای فرآیندهای شرکتی هستند. با درک این موضوع که تغییرات کوچک در یک فرآیند می تواند تأثیر قابل توجهی بر عملکرد کلی شرکت داشته باشد، رویکرد فرآیند بر پیوستگی عناصر مختلف در سازمان تأکید دارد. این آگاهی، موضعی فعال در جهت جلوگیری از خطرات احتمالی در فرآیند تولید مواد غذایی را تقویت می کند.
5. بهبود مستمر
ISO 22000 ذهنیت بهبود مستمر را تشویق می کند. به رسمیت می‌شناسد که ایمنی مواد غذایی نباید تحت تأثیر تغییر شرایط تجاری قرار گیرد. در عوض، از شرکت‌ها خواسته می‌شود تا یک رویکرد مبتنی بر فرآیند ایجاد کنند که موفقیت مداوم را از طریق هوشیاری در برابر خطرات احتمالی و تعهد به بهبود مستمر ارتقا دهد.
6. تصمیم گیری مبتنی بر شواهد
رهبران و تصمیم گیرندگان در یک شرکت مطابق با ISO 22000 باید توانایی جمع آوری، تفسیر و تجزیه و تحلیل شواهد و داده ها را در هنگام تصمیم گیری شرکت داشته باشند. این رویکرد مبتنی بر شواهد تضمین می کند که تصمیمات مربوط به ایمنی مواد غذایی آگاهانه، عینی و همسو با اهداف کلی سازمان است.
7. مدیریت روابط
ISO 22000 با درک اهمیت حفظ روابط مثبت با ذینفعان، از جمله تامین کنندگان، بر ارزش همکاری تاکید می کند. یک شرکت مطابق با ISO 22000 می‌داند که ایجاد روابط خوب باعث افزایش قابلیت اطمینان و اعتماد می‌شود و به موفقیت پایدار در صنعت غذا کمک می‌کند.
در پایان، گواهینامه ISO 22000 نه تنها ایمنی محصولات غذایی را تضمین می کند، بلکه چارچوبی را برای مدیریت کل نگر ایمنی مواد غذایی در سراسر زنجیره تولید و تامین ایجاد می کند. اصول مشتری مداری، رهبری، تعامل، رویکرد فرآیند، بهبود مستمر، تصمیم گیری مبتنی بر شواهد و مدیریت روابط به طور جمعی تعهد یک شرکت را به برتری در ایمنی مواد غذایی در چارچوب جهانی شکل می دهد.
بیشتر بخوانید: OPRP در ایزو 22000 چیست و چه تفاوتی با CCP و PRP دارد؟
درک تفاوت بین ایزو 22000 و استاندارد HACCP
در حوزه تضمین ایمنی مواد غذایی، دو چارچوب مهم، HACCP و ایزو 22000، نقش‌های متمایز و در عین حال مرتبط با یکدیگر را ایفا می‌کنند. در حالی که HACCP به طور خاص بر اصول ایمنی مواد غذایی تمرکز دارد، ISO 22000 فراتر از آن است و به جنبه های گسترده تری مانند فرآیندها و ساختارهای تجاری می پردازد.
تصمیم برای پیگیری صدور گواهینامه ISO به صلاحدید یک سازمان است و بر استقلال آن در انتخاب پذیرش این استاندارد جهانی تأکید دارد. قابل ذکر است، روندی پیش‌بینی می‌شود که در آن شرکت‌های دارای گواهینامه HACCP ممکن است به دلیل پذیرش گسترده‌تر و سازگاری آن با سایر استانداردهای ISO، به گواهینامه ISO 22000 منتقل شوند و کارایی کلی را بهینه کنند.
HACCP که مخفف Hazard Analysis Critical Control Point است، اصول ایمنی مواد غذایی را در بر می گیرد. در مقابل، ISO 22000 یک استاندارد جامع سیستم مدیریت ایمنی مواد غذایی است. هنگامی که یک سازمان ISO 22000 را پیاده سازی می کند، اصول HACCP را در چارچوب خود گنجانده است.
این توصیه به سمت دریافت گواهینامه ISO 22000 گرایش دارد مگر اینکه الزامات خاص گواهی HACCP الزامی باشد. HACCP در درجه اول به عنوان یک تأیید انطباق و صدور گواهینامه عمل می کند، در حالی که ISO 22000 یک گواهینامه سیستم مدیریت ایمنی غذایی گسترده تر را نشان می دهد.
در حالی که دریافت گواهی HACCP یک تعهد قانونی برای تضمین ایمنی مواد غذایی برای مصرف کنندگان تلقی می شود، دستیابی به ISO 22000 اجباری نیست. با این حال، دارای رسمیت جهانی است و سطح قابل توجهی از وضعیت و قابلیت اطمینان را به سازمان دارای گواهینامه می دهد. ISO 22000 که ریشه در دستورالعمل های HACCP دارد، رویکردی فراگیرتر برای مدیریت ایمنی مواد غذایی ارائه می دهد.
تمایز بین HACCP و ISO 22000 تفاوت های کلیدی را آشکار می کند. HACCP به عنوان یک سیستم مدیریت ایمنی مواد غذایی عمل می کند که مشاغل می توانند از آن استفاده کنند، در حالی که ISO 22000 یک استاندارد مدیریت ایمنی مواد غذایی است که مشاغل باید آن را رعایت کنند. تفاوت بین ایزو 22000 و استاندارد HACCP عبارتند از:
- توسعه توسط کارشناسان خارجی: ISO 22000 به کارشناسان خارجی اجازه می دهد تا یک سیستم مدیریت ایمنی مواد غذایی را برای مشاغل ایجاد کنند که شامل اجرا و تأیید کلیه فعالیت های مرتبط است.
- تجزیه و تحلیل ریسک: پیاده سازی الزامات استاندارد ایزو 22000 نیاز به تجزیه و تحلیل ریسک جامع برای ارزیابی تمام استانداردهای ایمنی مواد غذایی شناسایی شده دارد.
- اقدامات کنترلی: HACCP متکی بر اقدامات کنترل سنتی است که به پیش نیازها و اقدامات در نقاط کنترل بحرانی طبقه بندی می شوند، در حالی که ISO 22000 برنامه های پیش نیاز عملیاتی را به عنوان یک گروه اضافی معرفی می کند.
- نظارت و اقدامات اصلاحی: صدور گواهینامه ایزو 22000 یک سیستم نظارت و اقدامات اصلاحی برنامه ریزی شده را الزامی می کند و از انطباق و بهبود مستمر اطمینان می دهد.
- تجزیه و تحلیل و بهبود: ISO 22000 نیازمند تجزیه و تحلیل و بهبود نتایج بر اساس نظارت بر برنامه های HACCP است.
- کنترل آلرژن: در حالی که ISO 22000 شامل کنترل آلرژن است، HACCP به طور خاص به آن پرداخته یا نیازی به آن ندارد.
- بهبود مستمر: ISO 22000 بر بهبود مستمر تأکید دارد و به روز رسانی منظم سیستم مدیریت را ضروری می کند.
صنعت غذای جهانی با چالش‌های بی‌شماری مرتبط با ایمنی مواد غذایی دست و پنجه نرم می‌کند و یک سیستم مدیریت ایمنی مواد غذایی مؤثر را ضروری می‌سازد. شرکت هوداک سیستم فرتاک راه حلی را با چک لیست ها و نرم افزار سازگار با HACCP ارائه می دهد که فرآیند HACCP را ساده می کند و به به حداقل رساندن موانع ایمنی مواد غذایی در سراسر جهان کمک می کند. همانطور که سازمان ها در حال حرکت در چشم انداز در حال تحول استانداردهای ایمنی مواد غذایی هستند، انتخاب بین HACCP و ISO 22000 به یک تصمیم استراتژیک تبدیل می شود که رویکرد تضمین ایمنی و قابلیت اطمینان محصولات غذایی را شکل می دهد.
ما به شرکت ها و سازمان ها پیشنهاد می کنیم به طور همزمان اقدام به اخذ گواهینامه ایزو 22000 و گواهی HACCP نمایند، مخصوصاً کسب وکارهایی که بحث صادرات را دارند. جهت دریافت گواهینامه ایزو 22000 و گواهینامه HACCP با ما در ارتباط باشید و از طریق WhatsApp از مشاوره رایگان با متخصصین مرکز مشاوره هوداک سیستم فرتاک بهرمند شوید.
سوالات متداول
HACCP یک رویکرد سیستماتیک است که خطرات احتمالی در فرآیند تولید مواد غذایی را شناسایی، ارزیابی و کنترل می کند. این یک روش پیشگیرانه است که برای جلوگیری از خطرات به جای واکنش به آنها طراحی شده است. از سوی دیگر، ISO 22000 یک استاندارد بین المللی جامع است که به طور خاص برای محافظت از یکپارچگی زنجیره غذایی جهانی ایجاد شده است. این چارچوبی برای اجرای یک سیستم مدیریت ایمنی غذا (FSMS) موثر برای رسیدگی به خطرات و افزایش ایمنی کلی مواد غذایی فراهم می کند.
1 دیدگاه دربارهٔ «تفاوت بین ایزو 22000 و استاندارد HACCP چیست؟»
بازتاب: ایزو 22000 و HACCP – تفاوت ها و شباهت ها